Wat maakt betekenisvolle wetenschapscommunicatie mogelijk?

Frank Kupper (foto rechts) is associate professor aan het Athena Instituut VU, en is op nationaal en Europees niveau nauw betrokken bij onderzoek naar – en ontwikkeling van – innovatieve vormen van wetenschapscommunicatie. In deze blog lees je meer over zijn achtergrond, en het onderzoek dat hij samen met Willemine Willems (midden) en Sem Barendse (links) in het kader van het Gewaardeerd-verrijkingsprogramma zal uitvoeren.  

Wie ben je en wat is je functie?

Frank Kupper – van oorsprong ben ik bioloog, filosoof en theatermaker. Als associate professor op het gebied van wetenschapscommunicatie aan de VU, combineer ik deze drie disciplines om bij te dragen aan de dialoog tussen wetenschap en maatschappij. Daarnaast heb ik een eigen bedrijf genaamd Mens in de Maak, waarmee ik theatrale interventies organiseer om ook die dialoog te stimuleren.

In welke hoedanigheid ben je betrokken bij het Gewaardeerd verrijkingsprogramma?

Afgelopen jaren heb ik RETHINK geleid, een Europees consortium dat onderzoek doet naar nieuwe vormen van wetenschapscommunicatie, in het licht van de digitalisering van de samenleving, en vervagende grenzen tussen wetenschap en de maatschappij. Inzichten die we bij RETHINK hebben opgedaan, willen we ook graag gebruiken om dit programma te verrijken. Bijvoorbeeld hoe wetenschappers zich tot deze ontwikkelingen kunnen verhouden, en hun beoefening van wetenschapscommunicatie verder kunnen ontwikkelen,

Samen met mijn teamgenoten dr. Willemine Willems en jr. docent en onderzoeker Sem Barendse ben ik gevraagd om te onderzoeken wat er nu nodig is om betekenisvolle wetenschapscommunicatie mogelijk te maken. Op basis van de ervaringen van de wetenschappers die een toekenning hebben gekregen uit het Pilotfonds Gewaardeerd!, willen we te weten komen wat er nodig is om hen in staat te stellen over wetenschap te communiceren, zowel voor henzelf, als vanuit hun werkomgeving.

Wat is de meerwaarde van het onderzoek voor andere wetenschappers?

De resultaten van het onderzoek zijn eigenlijk bestemd voor de universiteiten, om voeding te geven aan de discussie over Erkennen en Waarderen. Aan het eind van het project willen we hen een handreiking geven waarin staat hoe ze hun wetenschappers (beter) kunnen ondersteunen. Dit vloeit natuurlijk voort in de meerwaarde voor de wetenschappers zelf.

Daarnaast helpt ons onderzoek wetenschappers te reflecteren op hun eigen rol en repertoire in het communiceren over wetenschap. Vragen als ‘Waar streef ik eigenlijk naar? Wat voor bijdrage kan ik leveren, en wat is mijn focus daarin?’ zijn vragen van reflectie die ook weer helpen om de eigen wetenschapscommunicatiepraktijk te verbeteren. Voor Gewaardeerd-wetenschappers wordt in het voorjaar 2022 een workshop aangeboden, waarin wetenschappers bij elkaar kunnen komen en onder begeleiding aan hun leervragen kunnen werken. Door het stellen en beantwoorden van vragen die nu spelen, willen we samen wetenschapscommunicatie verdiepen, en direct een bijdrage leveren aan de huidige praktijk van wetenschappers

Mooie plannen! Waarom vind je het eigenlijk belangrijk om de samenleving te betrekken bij onderzoek?

In eerste instantie omdat het hen aangaat; wetenschap gaat vaak over vraagstukken die raken aan de levens van mensen. Wetenschappelijk onderzoek is in die zin dus relevant voor iedereen, wetenschapper of niet. Ten tweede is wetenschap veelal maar een deel van het antwoord op zo’n menselijk vraagstuk. Wetenschappers hebben dus ook maatschappelijke perspectieven nodig om tot een compleet beeld te komen. In het kort: mensen hebben er recht op, en het helpt wetenschappers om écht relevante vragen te stellen en onderzoeken.